Ne Godiva Geçer Yoldan, Ne Bir Kimse Kör Olur...

"ne Godiva geçer yoldan, ne bir kimse kör olur"

 

İsmet Özel'in Amentü şiirinde bu kısmı okuyanların aklına ilk takılan kısım Godiva oluyordur. Godiva isminde meşhur bir çikolata firması bulunmakta ve evet şiirdeki Godiva ile bağlantısı var. Godiva firmasının logosuna bakarsanız at üzerinde bir kadın görürsünüz. İşte o at üzerindeki kadın İsmet Özel'in şiirinde geçen Godiva. Bana göre İsmet Özel şiirinin en güzel yanı içinde barındırdığı tek cümle ile devasa hikayelerden bahsetmesi ve mesaj vermesidir. Amentü şiirinde geçen bir cümlenin arka planını ve Leydi Godiva'yı anlatayım size.

İngiltere menşeili bir hikaye bu. İnsanlığın her dönemi en önemli sorun vergi. Tarihte ilk meclisler, anayasalar, kurallar çoğunlukla vergi temelli ortaya çıkmıştır. Verginin nasıl toplanacağı, nereye harcanacağı için meclisler toplanmış, anayasalar düzenlenmiştir. Magna Carta, Sened-i İttifak gibi tarihsel bir çok metnin yanında yakın zamanda Amerikan bağımsızlığının İngiltere'nin çay vergisini artırması olduğunu unutmayalım. 

11. yy. İngiltere'sine gidip başlayalım anlatmaya.

Halk ağır vergilerin altında eziliyordu (tarihin her döneminde olduğu gibi) klişesini yapıştıralım yazının başına. Fakat bu yetmemiş olmalı ki Coventry Lordu vergileri misliyle artırmaya karar vermişti. Lord'un eşi Leydi Godiva ise  bırakın arttırmayı vergilerin düşürülmesini istiyordu. Onun bu ısrarına dayanamaz eşi. Kabul eder. "Vergileri düşüreceğim ama bir şartım var" der. Godiva çırılçıplak ata binecek ve tüm şehri dolaşacaktır. Eşinin böyle bir fedakarlığı yapmayacağını düşünmektedir Lord. Çünkü böyle bir fedakarlık yapması için bir sebep yoktur. Fakat Leydi Godiva kabul eder. Biner at sırtına, dolaşır tüm şehri. Halk Godiva'nın bu şekilde dolaşacağını duyunca evine çekilmiştir. Tek bir kimse çıkmaz sokağa. Cam, pencere tamamen kapalıdır. Godiva'nın yaptığı fedakarlığa karşılık jest yapmıştır halk. Fakat durumdan habersiz bir adam Godiva'yı at sırtında görür ve durumu anlayamaz. Daha sonra adama durum anlatılınca Leydi Godiva'nın fedakarlığına hürmeten onu o şekilde gören gözlerine mil çekip kör eder.

İşte İsmet Özel'in Amentü şiirindeki "ne Godiva geçer yoldan, ne bir kimse kör olur" kısmının altında yatan hikaye budur. Peki biz buradan ne anlayalım. 

Hepimizin hayatında en az bir kaç kez yaşadığı durumu genelleştirelim. İş yerinde bir arkadaşınız sizin işinize yardım ettiyse mutlaka çevrenizden birileri "O nasıl arkadaşmış, kim kime durduk yere yardım eder?" demiştir. Size hediye alan, doğum günü sürprizi yapan, okulda notunu paylaşan... Liste uzar gider. Bunu yapan herkes bu yaftayı yer. Çünkü genel toplum inancına göre menfaatsiz, karşılıksız bir şey yapılmaz. İş yerinde senin işine yardımcı olan, okulda notunu veren, hediye alan mutlaka bir karşılık için yapmıştır. Leydi Godiva bir karşılık beklediği için at üzerinde çıplak dolaşmıştır.

Vahşi kapitalizm ile körüklenen insanın doğasındaki bencillik, modern insan kisvesi altında tarihin her döneminden daha coşkun şekilde mevcut. Modern insan "sadece sen varsın", "anı yaşa" gibi ucuz sloganlar altında birbirinden koparılıyor. Ne Godiva geçiyor artık yoldan ne de onu görmemek için halk evlerine çekiliyor. Godiva yoldan geçmediğinden yani insan fedakarlık gösteremediğinden her taraf kaybediyor ve kazanan Lord oluyor.

Godiva'yı, halkı, gözleri kör olan adamı metafor olarak alalım ve yerlerine başka terimleri koyalım. Bugün yeryüzünde herhangi bir siyasetçi, sanatçı, zengin, akademisyeni Leydi Godiva'nın yerine koyalım. Kaç tanesi herhangi bir konuda fedakarlık yapar. At üstünde çıplak dolaşmayı göze alır. Devam edelim. Peki yeryüzündeki insanların ne kadarı halkın ve gözlerine mil çeken adamın verdiği tepkiyi verir. O zaman hikayede "vergi" olarak  şekil bulan karşılığı ödemek zorundayız. Fedakarlık, empati yoksa karşılığında savaş, çevre kirliliği, açlık, ekonomik dengesizlik ve daha niceleri var. 

İnsanlığın daha da hızlanarak kölesi olduğu kapitalizmin neticesi olarak "ne Godiva geçer yoldan, ne bir kimse kör olur"... 

Sonuçta şeker kardeşim ortaya çıkan hesabı hepimiz ödeyeceğiz.