"Biz hepsini idam edelim, suçları yoksa cennete giderler."
Sadık Halhali... Yukarı da yer alan cümleyi kurduğu rivayet edilen kişi. 1926 yılında doğan Sadık, Humeyni'nin öğrencilerindendir. 1950'lerde İslam Fedaileri örgütüne katılır ve İran Devrimine kadar Şah tarafından defalarca tutuklanır veya hapsedilir. İran Devriminden sonra "İslam Devrim Mahkemesine" başkan olarak seçilir ve asıl hikaye burada başlar.
"Allah'a karşı savaşma ve sapkınlığı yayma" suçları nedeniyle yüzlerce (hatta binlerce) kişinin idam kararını verir. Hatta birçok idam kararının uygulanmasına kendisi -makineli tüfek ile- katılır. Bu idam kararlarını verirken sanıklara savunma hakkı vermez. Hatta daha geniş ifade edelim, savunma hakkına dair hiçbir şey vermez. En basit örnekler; sanıklar avukat tutamazlar, mahkeme dahi görmeden idam edilirler, davalarda hem hakim hem savcı kendisidir...
Günümüz hukuk kabullerinde en basit ilkeleri dahi ayaklar altına alır.
Bu idamlar Halhali'ye sorulduğunda girişte yazdığımız dehşetli ifadeyi kullanır. Biz idam edelim, şayet suçları yoksa cennete giderler..!
Hukuk devleti, tabii mahkeme ve hakim güvencesi, hak arama hürriyeti, suçta ve cezada kanunilik, masumiyet karinesi, sorumluluğun şahsiliği, kusur sorumluluğu, adil yargılanma ve savunma hakkı, yargı bağımsızlığı, hakim tarafsızlığı, iddia edenin ispat yükümlülüğü, şüpheden sanık yararlanır...
Bu saydıklarımız temel, evrensel hukuk ilkelerinden bazıları.
Halhali'nin hayatını anlattığımız sadece birkaç paragraf dahi bu ilkelerin hepsini ayaklar altına aldığının ispatı. Hukuk ve hukukun temel ilkeleri ayaklar altına alınınca biz asalım suçu yoksa cennete gider söylemi ortaya çıkmakta.
Biz havayı görmeyiz fakat eksik olduğunda hemen hissedilir. O olmadan yaşayamayız. Hukuk hava gibidir. Eksik olduğunda veya hiç olmadığında hemen eksikliğini hissettirir.
Hukuk; yemek, içmek, uyumak, soluk alıp vermek gibi temel ihtiyaçtır. Eksik olduğunda eksikliği hayati önem taşımaktadır.
Halhali gibi hukukun en temel ilkelerini ayaklar altına alanlar ortaya çıktığında ne adil yargılanma hakkı ne masumiyet karinesi ne suçta cezada kanunilik ne de diğer ilkeler kalır. Kişilerin keyfine ve zamanın değerlendirmesine göre idam edilir ve suçsuzsanız üç evet (!) ile cennete uğurlanırsınız...
Eksik olan hukuk kendisini hissettirmiş olur.
Bu nedenle hukuk ve hukukun temel ilkeleri toplumun üzerinde asgari fikir birliği yaptığı husus olmalıdır. İlkokuldan başlayarak tüm eğitim süreçlerinde hukuk ve ilkeleri öğrencilere aktarılmalıdır. Böylece hukuk içselleştirilmelidir. Nasıl uyumak, yemek kişi için vazgeçilmez ise hukukta öyle olmalıdır.
Hukukun eksikliği ve içselleştirilmemesi halinde neler olabileceğinin örneği; Halhali...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder